Doğu Akdeniz’de Rum-Yunan-İsrail ortaklığıyla yürütülen 6,5 milyar Euro’luk enerji hattı projesi yolsuzluk iddialarıyla yeni bir krizin eşiğine geldi. Avrupa Birliği Kamu Savcılığı projeye ilişkin ön ihalelerde 165 milyon Euro’luk usulsüzlük ve rüşvet şüphesi üzerine soruşturma başlattı. AB’nin projeye 650 milyon Euro destek sağladığı bilinirken ortaya atılan iddialar kamuoyunda geniş yankı uyandırdı.
2010 yılında temelleri atılan projeyle İsrail’den çıkarılan elektriğin Kıbrıs ve Yunanistan üzerinden Avrupa’ya ulaştırılması hedefleniyordu. Yaklaşık 2 bin kilometrelik deniz altı kablo hattını kapsayan proje enerji güvenliği açısından stratejik önemde görülüyordu. Ancak süreç başından bu yana siyasi çekişmeler ve finansal krizlerle ilerledi.
Türkiye’nin Kıta Sahanlığı Faktörü
Projenin en kritik kısmı olan Girit-Kıbrıs hattının Türkiye’nin Antalya açıklarındaki kıta sahanlığından geçmesi sürecin önündeki en büyük engellerden biri oldu. Türk donanması Ankara’dan izin alınmadan yapılan çalışmalara defalarca müdahale etti. Bu, projenin uluslararası hukuk boyutunu gündeme getirirken taraflar arasındaki gerilimi de tırmandırdı.
Türkiye Doğu Akdeniz’deki enerji projelerinden dışlanma çabalarına karşı kararlı tutumunu sürdürürken Rum ve Yunan tarafı ise AB desteğini arkasına alarak projeyi ilerletmeye çalışıyor. Ancak gelinen noktada hem teknik hem de diplomatik engeller hattın geleceğini belirsizliğe sürüklüyor.
İhalelerde Kriz ve Belirsiz Gelecek
Enerji hattı projesi yalnızca siyasi değil ekonomik krizlerle de gündeme geldi. Kablo üreticisi Fransız Nexans geçtiğimiz yıl projeden çekilme tehdidinde bulunarak “peşinat verilmezse devam etmeyeceğiz” resti çekti. Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis ise zararın devlet tarafından üstlenileceği garantisini vermek zorunda kaldı.
Ancak son olarak AB savcılığının başlattığı yolsuzluk soruşturması projenin geleceğini ciddi biçimde tartışmalı hale getirdi. Hem finansal usulsüzlük iddiaları hem de Türkiye’nin kıta sahanlığına ilişkin engellemeleri nedeniyle proje bir kez daha çıkmaza girmiş durumda. Uzmanlara göre bu gelişmeler Doğu Akdeniz’de enerji denklemini yeniden şekillendirebilir.