Uyku, sadece bedensel dinlenme değil, aynı zamanda zihinsel faaliyetlerin de sürdüğü bir dönem. Özellikle son yıllarda yapılan araştırmalar, uykunun öğrenme süreciyle olan bağlantısını daha da görünür kılıyor. Bilim insanları, uyku sırasında beynin tamamen pasif olmadığını ve bazı bilgileri işleyebildiğini ortaya koyuyor.
Özellikle “non-REM” olarak adlandırılan uyku evresinde, beyin dış dünyadan gelen belirli uyarıları kısmen algılamaya devam ediyor. Bazı deneylerde, kişilere uykuları esnasında sesli kelime tekrarları dinletildiğinde, bu bilgilerin bilinçaltında bir şekilde işlendiği ve uyanıkken hatırlanmasının kolaylaştığı görülüyor.
Uyku sırasında dinletilen kelimeler, gündüz öğrenilen bilgilerin kalıcılığını artırıyor.
İsviçre’de gerçekleştirilen bir çalışmada, katılımcıların gündüz öğrendiği yabancı dil kelimeleri, gece uykuları sırasında tekrar dinletildi. Sonuçlar, bu tekrarların öğrenme başarısını artırdığını gösterdi. Ancak uzmanlar, bunun yalnızca bir destekleyici yöntem olduğunu vurguluyor. Yani bir dili sadece uykuda öğrenmek şimdilik mümkün değil; uyanıkken edinilen bilginin pekişmesini sağlıyor.
Bilim insanlarına göre, öğrenilen bilgilerin uzun süreli belleğe aktarımı büyük ölçüde uyku sırasında gerçekleşiyor. Özellikle derin uyku evresinde, beyindeki sinaptik bağlantılar güçleniyor ve bilgi kalıcı hale geliyor. Bu da öğrenme sürecinde iyi bir gece uykusunun en az tekrar kadar önemli olduğunu ortaya koyuyor.
Yüksek bilişsel süreçler, uyku değil aktif zihinle gerçekleşiyor.
Ancak bu bulgulara rağmen, karmaşık bilgiler, yeni beceriler ya da mantık yürütme gibi yüksek bilişsel süreçler hâlâ aktif ve bilinçli bir öğrenme süreci gerektiriyor. Kısacası, uyku bir öğrenme yöntemi değil; öğrenilen bilgilerin sağlamlaşmasını sağlayan bir araç.