ABD’de yaklaşan başkanlık seçimleri öncesinde finans dünyasında para politikalarına siyasi müdahale ihtimali yoğun şekilde tartışılıyor. Bank of America (BofA) tarafından hazırlanan kapsamlı bir analizde merkez bankalarının bağımsızlığına yönelik tehditler mercek altına alındı. Raporda özellikle Türkiye’nin son yıllardaki uygulamaları örnek gösterilerek siyasi etkilerin para politikası üzerindeki etkileri değerlendirildi.
BofA’nın yayımladığı “Trump Powell’ı görevden alabilir mi?” başlıklı analizde Türkiye’de 2019 yılında Murat Çetinkaya’nın ve 2021’de Naci Ağbal’ın Merkez Bankası başkanlığı görevinden alınmaları dikkat çekici örnekler arasında yer aldı.
Fed Üzerindeki Olası Müdahale Endişesi
ABD Başkanı Donald Trump’ın Federal Rezerv Başkanı Jerome Powell üzerinde baskı kurarak faiz indirimine zorlaması piyasalarda yeni bir belirsizlik dalgasına neden oldu. Trump’ın taleplerine rağmen Powell’ın temkinli yaklaşımı bağımsız para politikası açısından bir sınav olarak değerlendiriliyor.
BofA raporunda Fed’in bağımsızlığına yönelik olası siyasi müdahalelerin sadece ABD piyasaları değil küresel ekonomiyi de etkileyebileceği uyarısında bulunuluyor. Rapor geçmişte Arjantin Nijerya Macaristan ve Rusya gibi ülkelerde yaşanan benzer müdahale örnekleriyle desteklenerek bağımsızlık ilkesinin ne denli hassas bir dengeye sahip olduğunu vurguluyor.
TCMB Üzerindeki Sık Değişim Eleştiri Konusu
Raporda Türkiye’ye ilişkin en dikkat çekici noktalardan biri ise Merkez Bankası başkanlarının görev sürelerinin sıklıkla tamamlanmadan sona erdirilmesi oldu. 2016’dan bu yana Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nda (TCMB) beş başkan görev yaptı. Bu süreçte hiçbir başkan 4 yıllık yasal görev süresini tamamlayamadı. En son atanan Fatih Karahan ile birlikte sekiz yıl içinde beş farklı başkanın göreve gelmesi Türkiye’de para politikasının istikrarı açısından eleştiri konusu olmaya devam ediyor.